Β. Η. LIDDELL HART
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΡΑΤ. ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Γ.Ε.Σ. 11
Άπόδοσίς εις τήν Έλληνικήν μερίμνη Διευθύνσεως Στρατιωτικών Εκδόσεων Γ.Ε.Σ. ΑΝΑΤΥΠΩΣΗ 2000 ΑΘΗΝΑΙ 1963
Ώς τυπικόν παράδειγμα των απόψεων του Κλαούζεβιτς ανέφερε τον άφορισμόν : «Ό σκοπός της πολιτικής αποτελεί το τέρμα , ενώ ό πόλεμος αποτελεί το προς το τέρμα τούτον άγον μέσον επομένως δεν είναι νοητή ή Ύπαρξη του μέσου εάν δεν υπάρχη προηγουμένως συγκεκριμένον τέρμα». Τον συλλογισμόν τούτον έθεώρει ό Λούντεντορφ ώς εκ των πραγμάτων άναχρονιστικόν. Τό «όλοκληρωτικόν» δόγμα άπήτει την κατά την διάρκειαν του πολέμου διάθεσιν όλων των εθνικών δυνάμεων Όπερ αυτού, κατά δε την είρηνικήν περίοδον την προσαρμογήν αυτών εις τάς απαιτήσεις τής προπαρασκευής του μελλοντικού πολέμου. Ό πόλεμος (κατά τον Λούντεντορφ) αποτελεί την υπερτάτην έκδήλωσιν τής προς έπιβίωσιν θελήσεως του Έθνους, και επομένως ή πολιτική έδει νά υποτάσσεται εις τήν διεύθυνσιν του πολέμου. Έκ τής μελέτης τών δοξασιών του Λούντεντορφ συνάγεται, ότι ή βασική διαφορά του δόγματος του άπό τάς αρχάς τού Κλαούζεβιτς συνίστατο, ότι ούτος έθεώρει τόν πόλεμον ώς μέσον εξυπηρετήσεως αποκλειστικού σκοπού ή άκριβέστερον μετέτρεπεν όλόκληρον τό Έθνος είς στρατόν αποτελούντα αυτόν καθ' εαυτόν τόν σκοπόν. Εις τάς απόψεις του ταύτας ό Λούντεντορφ ήτο πολύ όλιγώτερον νεωτεριστής από όσον ό ίδιος έφαντάζετο.
Πρώτη ή Σπάρτη ένεστερνίσθη τό δόγμα τούτο ύποκύψασα τελικώς είς τόν έκμηδενισμόν είς τόν όποιον τήν ήγαγεν. Έν τη προσπάθεια του νά θέση εις τό Έθνος ώς μοναδικήν άποστολήν τόν πόλεμον (δημιουργών είδος Ύπερσπάρτης), ώς πρώτον σκοπόν έθετε τήν «σταθεροποίησιν τής ψυχικής ένότητος τού λαού», κηρύσσων τήν «θρησκείαν τού εθνικισμού», συμφώνως προς τήν οποίαν υπέρτατος προορισμός τών γυναικών ήτο ή γέννησις τέκνων «ικανών νά υφίστανται όλόκληρον τό βάρος τού πολέμου», τών δε ανδρών ή πλήρης άνάπτυξις τών προς τούτο δυνατοτήτων των. Έν συμπεράσματι, έπίστευεν ότι ή γέννησις και ή ανατροφή τών ανθρώπων ώς μόνον σκοπόν είχε νά τους καταστηση καταλλήλους διά τήν «άλληλοσφαγήν».Ή δευτέρα «θέσις» τού Λούντεντορφ διά τήν έπίτευξιν τής «ψυχικής ένότητος» είς ουδέν άλλο έπέβλεπεν εί μή είς τήν προγραφήν και έξαφάνισιν παντός όστις θά έτόλμα νά εχη άντίθετον προς τήν της Ανωτάτης Διοικήσεως τού Πολέμου γνώμην. Ό Λούντεντορφ έπέμενεν επίσης επί τής ανάγκης υπάρξεως αυταρχικού εθνικού οικονομικού συστήματος προσηρμοσμένου είς τάς απαιτήσεις τού ολοκληρωτικού πολέμου. Έξ αυτού καταφαίνεται ότι είχε κατανοήσει τήν άλήθειαν, συμφώνως προς τήν οποίαν, μόνον επί ισχυρών οίκονομικών υποβάθρων είναι δυνατόν νά στηριχθή ή στρατιωτική ισχύς.