Την τελευταία δεκαετία το ρωσικό διαστημικό
πρόγραμμα δεν χαρακτηρίζεται από μεγάλες πρωτοβουλίες και επιτυχίες. Ως
εκ τούτου, οι πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής της Ρωσικής Διαστημικής
Υπηρεσίας (Roskosmos), Βλαντίμιρ Ποπόβκιν, για επιστροφή στο φεγγάρι
μέχρι το 2020, προκάλεσαν μεγάλη έκπληξη.
Γιατί η Ρωσία θέλει να ξαναπάει στο φεγγάρι; Μια προσελήνωση, 50 χρόνια
μετά την επιτυχία των Αμερικανών, δεν δικαιολογεί επαρκώς τα τεράστια έξοδα
ενός τέτοιου εγχειρήματος. Αλλωστε, το επιστημονικό πρόγραμμα εξερεύνησης της
Σελήνης εξασφαλίζεται απόλυτα με τις μη επανδρωμένες αποστολές διαφόρων χωρών. Τέτοια
προγράμματα έχει η Ρωσία. Μάλιστα, στο μέσον αυτής της δεκαετίας πρόκειται να
εκτοξευτούν τα διαστημικά συστήματα, «Luna-Globe» και «Luna-Recource», μέσω των
οποίων θα συλλεχθούν δείγματα από «υγρό» σεληνιακού εδάφους, και τις περιοχές
των πόλων.
Εφαλτήριο για τον Άρη
Η μεταφορά αυτών των δειγμάτων στη γη θα μπορούσε να δώσει ώθηση σε ένα πιο σημαντικό πρόγραμμα. Η αποδεδειγμένη ύπαρξη μεγάλων μαζών πάγου στις πολικές περιοχές της Σελήνης διευκολύνει σημαντικά τη μελλοντική ανάπτυξη μιας μόνιμης βάσης εκεί. Η Σελήνη, παρά την έλλειψη ατμόσφαιρας, μπορεί να «δώσει» οξυγόνο στη βάση. Εξάλλου, αυτό υπάρχει σε κάποια μορφή στο σεληνιακό έδαφος, σε ποσοστό περίπου 40%. Κάτι τέτοιο μετατρέπει το κόστος του προγράμματος, από απαγορευτικό απλά σε πολύ υψηλό.
Eνα από τα επιχειρήματα υπέρ της βάσης είναι η χρήση της ως ορμητήριο προς τον Ερυθρό πλανήτη. Η μικρότερη βαρύτητα στο φεγγάρι διευκολύνει σημαντικά την εκκίνηση ενός βαρέως σκάφους, το οποίο θα μπορεί να μεταφέρει στον Άρη και να φέρει πίσω μια σχετικά πολυμελή αποστολή (6-7 ατόμων) και όλο τον εξοπλισμό της. Εκεί επίσης, θα δημιουργηθεί ένα ιδιότυπο «διαστημικό ναυπηγείο», όπου θα συναρμολογηθεί το διαστημόπλοιο με τμήματα που θα έχουν σταλεί από τη γη. Κατά την επιστροφή της αποστολής στη Σελήνη, το πλήρωμα θα μπορεί ακολούθως να επιστρέψει στη γη με το σκάφος που θα βρίσκεται στη σεληνιακή βάση.
Υπάρχει μια επιπλέον πιθανή χρήση της βάσης. Στο έδαφος της Σελήνης συναντάται σε μεγάλες ποσότητες (σε σύγκριση με τις συνθήκες στη γη) το ισότοπο ήλιο-3. Αυτό σχηματίζεται κατά την πυρηνική σύντηξη, και θεωρείται ως ένας ελπιδοφόρος αντικαταστάτης της γνωστής στη γη σύντηξης δευτερίου και τριτίου, η οποία χρησιμοποιείται στις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις. Οι σημαντικότερες προοπτικές του ηλίου-3, βρίσκονται στη θερμοπυρηνική ενέργεια του μέλλοντος. Σε περίπτωση που τελικά οι επιστήμονες πραγματοποιήσουν αυτό το βήμα στη θερμοπυρηνική, το φεγγάρι μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό μέρος. Η δε, κατάκτησή του δεν θα εξυπηρετεί πλέον αφηρημένους επιστημονικούς λόγους, αλλά έναν πολύ συγκεκριμένο οικονομικό σκοπό, στην επίτευξη του οποίου θα βοηθήσουν προσφέροντας κονδύλια οι μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρίες.
Το κόστος
Περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια πρέπει να διατεθούν τα επόμενα δέκα χρόνια για να προετοιμαστεί μια αποστολή στο φεγγάρι. Ο σημερινός ετήσιος προϋπολογισμός της Roskosmos δεν υπερβαίνει τα 4 δις.δολάρια, αλλά λόγω του συγκεκριμένου προγράμματος, θα αυξηθεί κατά 150%. Σε περίπτωση έγκρισης ενός σχεδίου «ευρείας κλίμακας μελετών της Σελήνης» που θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία μιας μόνιμης βάσης, ο προϋπολογισμός της θα πρέπει να αυξηθεί κατά 600% ή και παραπάνω.
Ωστόσο τα σχέδια της Roskosmos για μια επανδρωμένη πτήση στο φεγγάρι μέχρι το 2020, και οι προοπτικές που σχετίζονται με την κατάκτηση του δορυφόρου της γης, βρίσκονται στον αέρα εξαιτίας μιας πολύ πεζής αιτίας. Η Ρωσία δυστυχώς δεν διαθέτει ακόμη ένα σαφές πρόγραμμα κατασκευής διαστημοπλοίου. Ο στόχος αυτός έχει διατυπωθεί σε θεωρητικό επίπεδο, στην πράξη ωστόσο η εκπλήρωσή του μπορεί να διαρκέσει πολύ χρόνο.
Για την ώρα οι ελπίδες εναποτίθενται στο πρόγραμμα για την κατασκευή «Νέας Γενιάς Επανδρωμένο Σκάφος Μεταφορών». Την ανάπτυξή του έχει αναλάβει η κοινοπραξία κατασκευής διαστημικών πυραύλων, «Energia», η οποία έχει ανακοινώσει ως πιθανό έτος δοκιμής μη επανδρωμένου διαστημικού σκάφους το 2015, και επανδρωμένου το 2018. Η εμπειρία ωστόσο από την ανάπτυξη των ρωσικών διαστημικών προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια, προκαλεί αμφιβολίες σχετικά με το αν η «Energia» θα τηρήσει τις προθεσμίες αυτές.
Η ΡΩΣΙΑ ΤΩΡΑ
Εφαλτήριο για τον Άρη
Η μεταφορά αυτών των δειγμάτων στη γη θα μπορούσε να δώσει ώθηση σε ένα πιο σημαντικό πρόγραμμα. Η αποδεδειγμένη ύπαρξη μεγάλων μαζών πάγου στις πολικές περιοχές της Σελήνης διευκολύνει σημαντικά τη μελλοντική ανάπτυξη μιας μόνιμης βάσης εκεί. Η Σελήνη, παρά την έλλειψη ατμόσφαιρας, μπορεί να «δώσει» οξυγόνο στη βάση. Εξάλλου, αυτό υπάρχει σε κάποια μορφή στο σεληνιακό έδαφος, σε ποσοστό περίπου 40%. Κάτι τέτοιο μετατρέπει το κόστος του προγράμματος, από απαγορευτικό απλά σε πολύ υψηλό.
Eνα από τα επιχειρήματα υπέρ της βάσης είναι η χρήση της ως ορμητήριο προς τον Ερυθρό πλανήτη. Η μικρότερη βαρύτητα στο φεγγάρι διευκολύνει σημαντικά την εκκίνηση ενός βαρέως σκάφους, το οποίο θα μπορεί να μεταφέρει στον Άρη και να φέρει πίσω μια σχετικά πολυμελή αποστολή (6-7 ατόμων) και όλο τον εξοπλισμό της. Εκεί επίσης, θα δημιουργηθεί ένα ιδιότυπο «διαστημικό ναυπηγείο», όπου θα συναρμολογηθεί το διαστημόπλοιο με τμήματα που θα έχουν σταλεί από τη γη. Κατά την επιστροφή της αποστολής στη Σελήνη, το πλήρωμα θα μπορεί ακολούθως να επιστρέψει στη γη με το σκάφος που θα βρίσκεται στη σεληνιακή βάση.
Υπάρχει μια επιπλέον πιθανή χρήση της βάσης. Στο έδαφος της Σελήνης συναντάται σε μεγάλες ποσότητες (σε σύγκριση με τις συνθήκες στη γη) το ισότοπο ήλιο-3. Αυτό σχηματίζεται κατά την πυρηνική σύντηξη, και θεωρείται ως ένας ελπιδοφόρος αντικαταστάτης της γνωστής στη γη σύντηξης δευτερίου και τριτίου, η οποία χρησιμοποιείται στις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις. Οι σημαντικότερες προοπτικές του ηλίου-3, βρίσκονται στη θερμοπυρηνική ενέργεια του μέλλοντος. Σε περίπτωση που τελικά οι επιστήμονες πραγματοποιήσουν αυτό το βήμα στη θερμοπυρηνική, το φεγγάρι μπορεί να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό μέρος. Η δε, κατάκτησή του δεν θα εξυπηρετεί πλέον αφηρημένους επιστημονικούς λόγους, αλλά έναν πολύ συγκεκριμένο οικονομικό σκοπό, στην επίτευξη του οποίου θα βοηθήσουν προσφέροντας κονδύλια οι μεγαλύτερες ενεργειακές εταιρίες.
Το κόστος
Περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια πρέπει να διατεθούν τα επόμενα δέκα χρόνια για να προετοιμαστεί μια αποστολή στο φεγγάρι. Ο σημερινός ετήσιος προϋπολογισμός της Roskosmos δεν υπερβαίνει τα 4 δις.δολάρια, αλλά λόγω του συγκεκριμένου προγράμματος, θα αυξηθεί κατά 150%. Σε περίπτωση έγκρισης ενός σχεδίου «ευρείας κλίμακας μελετών της Σελήνης» που θα περιλαμβάνει και τη δημιουργία μιας μόνιμης βάσης, ο προϋπολογισμός της θα πρέπει να αυξηθεί κατά 600% ή και παραπάνω.
Ωστόσο τα σχέδια της Roskosmos για μια επανδρωμένη πτήση στο φεγγάρι μέχρι το 2020, και οι προοπτικές που σχετίζονται με την κατάκτηση του δορυφόρου της γης, βρίσκονται στον αέρα εξαιτίας μιας πολύ πεζής αιτίας. Η Ρωσία δυστυχώς δεν διαθέτει ακόμη ένα σαφές πρόγραμμα κατασκευής διαστημοπλοίου. Ο στόχος αυτός έχει διατυπωθεί σε θεωρητικό επίπεδο, στην πράξη ωστόσο η εκπλήρωσή του μπορεί να διαρκέσει πολύ χρόνο.
Για την ώρα οι ελπίδες εναποτίθενται στο πρόγραμμα για την κατασκευή «Νέας Γενιάς Επανδρωμένο Σκάφος Μεταφορών». Την ανάπτυξή του έχει αναλάβει η κοινοπραξία κατασκευής διαστημικών πυραύλων, «Energia», η οποία έχει ανακοινώσει ως πιθανό έτος δοκιμής μη επανδρωμένου διαστημικού σκάφους το 2015, και επανδρωμένου το 2018. Η εμπειρία ωστόσο από την ανάπτυξη των ρωσικών διαστημικών προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια, προκαλεί αμφιβολίες σχετικά με το αν η «Energia» θα τηρήσει τις προθεσμίες αυτές.
Η ΡΩΣΙΑ ΤΩΡΑ